Hỗ trợ các gia đình tại Úc giảm nguy cơ mắc ung thư di truyền

Chúng tôi giúp mi ngưi hiu rõ v ung thư di truyn đ h có th ch đng chăm sóc sc khe ca mình.  

Vi vai trò là mt t chc t thin quc gia, chúng tôi cung cp thông tin rõ ràng và đáng tin cy, giúp nhng ngưi có nguy cơ mc ung thư có th t tin đưa ra quyết đnh v sc khe ca mình. Chúng tôi cũng cung cp mt cng đng h tr, nơi mi ngưi có th kết ni và chia s nhng tri nghim sng ca mình. 

Nguy cơ Ung thư Di truyền là gì?

Ung thư là bệnh phổ biến và thường có th xy ra một cách ngẫu nhiên. Đôi khi, ung thư di truyền trong gia đình hoc do li sng hay môi trưng sng – như hút thuc hoc tiếp xúc nhiu vi ánh nng mt tri. Tuy nhiên, trong khoảng  
5–10% trường hợp, ung thư là do đột biến gen di truyền. 

Mỗi người đều thừa hưởng hai bản sao của mỗi gen — một từ cha và một từ mẹ. Một số gen bo v cơ th khi ung thư bng cách giúp tế bào phát trin khe mnh và sa cha các tn thương. Những gen này được gọi là gen 'bảo vệ chống ung thư'. Theo thời gian, các biến đổi (đột biến) có thể tích tụ trong các gen này do sự kết hợp của quá trình lão hóa, các yếu tố môi trường hoặc đơn giản là ngẫu nhiên. Những thay đổi này làm tăng nguy cơ ung thư, vì thế ung thư thường phổ biến hơn ở người lớn tuổi. 

Tất cả chúng ta đều có những khác biệt trong hệ gen, và hầu hết các khác biệt này là vô hại (gọi là biến thể lành tính hoặc đa hình thái), nhưng một số thay đổi có thể ảnh hưởng đến chức năng của gen. Khi mt biến đi làm tăng nguy cơ mc bnh, nó đưc gi là biến th gây bnh - còn được gọi là đột biến, lỗi gen, hay thay đổi gen. Nhng thut ng này thưng đưc s dng thay thế cho nhau. 

Nếu thay đi này xy ra mt gen có vai trò bo v cơ th khi ung thư, nó có th khiến tế bào phát trin không kim soát và hình thành khi u. Khi s thay đi gen này đưc truyn qua các thế h trong gia đình, nó đưc gi là nguy cơ ung thư di truyn. Điu này có nghĩa là nhng ngưi mang biến đi này có th có nguy cơ mc ung thư cao hơn.

Ung thư di truyền trong gia đình được di truyền như thế nào?

Tt c chúng ta đu tha hưng hai bn sao ca mi gen—mt t m và mt t cha. Nếu một người mang biến thể gây bệnh, thì mỗi người con có 50% khả năng sẽ thừa hưởng biến thể đó, bt k giới tính. Vì vậy, điều quan trọng là phải xem xét nguy cơ ung thư ở cả hai bên gia đình và thảo luận về nguy cơ ung thư di truyền ở cả nam và nữ. 

Nguy cơ ung thư di truyền ảnh hưởng đến gia đình như thế nào

Những người thừa hưởng biến thể gây bệnh có nguy cơ mc ung thư cao hơn nhng ngưi không tha hưng Họ cũng có thể mắc ung thư ở độ tuổi trẻ hơn vì họ sinh ra đã mang sẵn một thay đổi gen. Điều này có nghĩa là cần ít c hơn đ ung thư có th phát trin. 

Tiền sử bệnh trong gia đình ảnh hưởng thế nào đến nguy cơ ung thư của tôi?

Quý vị có thể có nguy cơ cao hơn nếu:  

  • Có nhiều thành viên trong gia đình cùng phía (nội hoặc ngoại) được chẩn đoán mắc các loại ung thư có liên quan  
  • Có người thân được chẩn đoán ung thư ở độ tuổi còn trẻ (ví dụ: dưới 50 tuổi) 
  • Có thành viên trong gia đình đã được xác định mang biến thể gây bệnh  

Một số biến đổi gen di truyền phổ biến hơn ở một số nhóm người nhất định, ví dụ như người có tổ tiên là người Do Thái Đông Âu (Ashkenazi). 

Bác sĩ gia đình (GP) của quý vị có thể xem xét tiền sử gia đình và sử dụng các công cụ như IPrevent để đánh giá liệu quý vị có nên được giới thiệu đến trung tâm chuyên về ung thư di truyền hay không. 

Lối sống của quý vị cũng đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc ung thư. Các yếu tố như hút thuốc, thừa cân, mức độ vận động, chế độ ăn uống, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và một số loại nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư. Những yếu tố này được gọi là các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi — tức là những điều quý vị hoàn toàn có thể điều chỉnh. Quý vị có thể muốn trao đổi thêm về những điều này với bác sĩ gia đình của mình. 

Xét nghiệm Di truyền là gì?

Xét nghiệm di truyền kiểm tra DNA của quý vị để phát hiện các thay đổi trong gen có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý, chẳng hạn như ung thư. Xét nghiệm này thường được thực hiện bằng mẫu máu hoặc nước bọt để phân tích DNA. Xét nghiệm di truyền để phát hiện ung thư không phải do bác sĩ gia đình của quý vị thực hiện. Xét nghiệm này được một số chuyên gia chuyên ngành và được thực hiện tại phòng thí nghiệm. Quý vị nên trao đổi với chuyên gia tư vấn di truyền trước và sau khi xét nghiệm để hiểu được ý nghĩa của kết  
quả đối với quý vị và gia đình. 

hai loại xét nghiệm di truyền chính: 

  1. Xét nghiệm chẩn đoán (dành cho những người đang hoặc đã từng mắc ung thư) 
       2. Xét nghiệm dự đoán (dành cho người thân của những người có biến thể gen gây bệnh đã được  xác nhận liên quan đến chẩn  
đoán ung thư)  

Xét nghiệm Di truyền Chẩn đoán

Xét nghiệm này tìm kiếm đột biến gen có thể giải thích lý do tại sao một người nào đó mắc ung thư. Xét nghiệm này thường được thực hiện sau khi đã chẩn đoán ung thư, vì lúc này khả năng tìm thấy đột biến gen cao hơn. 

Các kết quả có thể bao gồm: 

  • Dương tính – Nếu phát hiện biến thể gen gây bệnh, đây thường được xem là nguyên nhân dẫn đến ung thư, và có thể giúp xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với cá nhân hơn. Kết quả này cũng cung cấp thông tin quan trọng cho người thân về nguy cơ ung thư của họ. 
  • 'Âm tính' – Đôi khi còn gọi là 'không có bất thường'. Nghĩa là không phát hiện thấy thay đổi gen trong số các gen được xét nghiệm. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn loại trừ nguyên nhân di truyền, vì có thể có những thay đổi gen chưa được phát hiện hoặc không phải là một phần của xét nghiệm. 
  • 'Biến thể chưa rõ ý nghĩa hoặc chưa biết' - Phát hiện một thay đổi trong gen, nhưng chưa rõ liệu thay đổi này có liên quan đến ung thư hay không. Cần thêm nghiên cứu và thu thập dữ liệu để xác định chính xác. Việc xét nghiệm thêm người thân thường không bắt buộc, nhưng chuyên gia có thể đề xuất để hiểu rõ hơn về tác động của biến thể. 

Thời gian trả kết quả có thể mất vài tháng, nhưng sẽ được ưu tiên nếu cần gấp cho việc điều trị. 

Xét nghiệm Di truyền Dự đoán

Xét nghiệm này dành cho những người có người thân trong gia đình đã được  
xác nhận mang biến thể gen di truyền gây bệnh. Mục đích là để kiểm tra xem họ có thừa hưởng cùng một biến thể  
gen đó không.  

Các kết quả có thể bao gồm: 

  • Dương tính – quý vị mang biến thể gen gây bệnh, đồng nghĩa với việc có nguy cơ cao hơn mắc một số loại ung thư. Quý vị sẽ nhận được lời khuyên về cách quản lý nguy cơ này và những tác động đối với gia đình 
  • Âm tính – quý vị không mang biến thể gen hoặc đột biến di truyền, và nguy cơ ung thư của quý vị gần như tương đương với người bình thường và không truyền biến thể gen đó cho con cái. 

Tôi có thể xét nghiệm di truyền ở đâu?

Quý v có th tiếp cn xét nghim di truyn thông qua các phòng khám ung thư gia đình và các dch v di truyn tư nhân. Các dch v này s xem xét tin s bnh ung thư trong gia đình và cung cp thông tin, h tr chuyên môn.  

Hu hết các phòng khám ung thư gia đình đu nm trong các bnh vin công và hoàn toàn min phí. Ngoài ra, còn có dch v di truyn tư nhân, tuy nhiên cn phi có giy gii thiu t bác sĩ gia đình hoc bác sĩ chuyên khoa và có th phi tr phí. 

Các phòng khám này nằm ở đâu?

Hiện có nhiều phòng khám ung thư di truyền công lập trên khắp nước Úc. Thông thường, các dịch vụ công lập chỉ xét nghiệm nếu nguy cơ phát hiện đột biến gen gây bệnh cao hơn 10%. 

  • Bấm vào đây để tìm phòng khám ung thư công gần quý vị nhất. 
  • Nếu quý vị hoặc gia đình không đủ điều kiện để xét nghiệm công, hãy bấm vào đây để tìm hiểu về các dịch vụ xét nghiệm tư nhân.  

Tài nguyên

Lập sơ đồ tiền sử sức khỏe gia đình quý vị

Tiếp Cận Xét Nghiệm Di Truyền Tại Úc

Các câu hỏi nên hỏi Chuyên gia Tư vấn Di truyền

Tờ rơi về bệnh ung thư di truyền